لوله‌کشی کلکتوری، یک روش جدید در حوزه لوله‌کشی آب سرد و گرم داخل ساختمان می باشد که به یکی از راهکارهای پرکاربرد تبدیل شده است. با استفاده از این روش، به راحتی می توان آب را به صورت یکنواخت و متوازن در تمامی نقاط ساختمان توزیع کنیم و همچنین به عنوان مرکزی برای نظارت بر فرآیند عبور آب در ساختمان عمل می کند که در نهایت انتقال یکنواخت آب گرم به داخل ساختمان و جدا شدن بخش‌های مختلف ساختمان را آسان می‌کند.
با استفاده از این روش جدید و پیشرفته، نیاز به قطع کردن تمامی مسیرهای آب در ساختمان هنگام تعمیرات یک بخش خاص از لوله‌کشی خانه نمی‌باشد. بنابراین این نوع لوله کشی با استفاده از کلکتورها باعث سهولت و کارآیی در اجرای تعمیرات می‌شود.
همچنین، در صورت لزوم، ایجاد انشعابات نیز به شکلی آسان‌تر قابل انجام است، که این امکان را در اختیار کارفرما می‌گذارد؛ بنابراین در صورتی که نیاز به هرگونه تعمیر یا تغییرات باشد، هزینه‌های نهایی نیز کاهش می‌یابد.
برای خرید انواع مصالح ساختمانی و لوله و اتصالات بصورت نقد و اقساط با بالاترین کیفیت، می توانید از کارشناسان مانامستر استعلام قیمت لوله و اتصالات بگیرید تا در نهایت برای خرید کلکتور یا خرید لوله ساختمانی تصمیم گیری کنید.
در ادامه به بررسی کلکتور چیست، مزایا و موارد کاربرد آن می پردازیم که متناسب با حوزه فعالیت، خرید کلکتور برای مصارف گوناگونی امکان پذیر است.
کلکتور چیست؟
کلکتور (manifold)، ابزاری متشکل از یک میله و لوله با شکلی خاص است که زیر آن چندین خروجی ایجاد شده است؛ به منظور اتصال شیرهای مخصوص به این خروجی‌ها یا راه‌ها، در نهایت با استفاده از این دستگاه امکان توزیع و ارسال آب به مسیرهای مختلف مورد نیاز فراهم می شود.
کلکتور با ایجاد خروجی‌های مناسب، اجازه می‌دهد تا آب به طریقی یکنواخت و همگن در سطح ساختمان توزیع شود.
همچنین به ساکنان ساختمان این امکان را می‌دهد که با بستن شیرهای مربوط به هر منطقه، آب را به اندازه و متناسب با نیازهایشان مدیریت کنند و هر زمان که نیاز است آب را ببندند و سپس تغییرات یا تعمیرات خود را به سادگی بر بخش مورد نظر اعمال و اجرا کنند.
با استفاده از کلکتور، امکان ایجاد کنترل دقیق بر روی توزیع آب فراهم شده و مصرف کنندگان با کیفیت و انعطاف‌پذیری بیشتری به سیستم لوله کشی آب دسترسی خواهند داشت.
محل نصب کلکتور
کلکتور، در جعبه‌ای نصب می شود که به آن جعبه کلکتور نیز می گویند، از جمله مواردی که برای انتخاب محل نصب کلکتور تاکید می شود عدم قرارگیری آن در محل تاریک و نمدار است؛ همچنین زیر اتصالات گاز و برق نصب نشود و به دور از هرگونه خطر احتمالی باشد.
تراز بودن کامل این جعبه نیز از اهمیت زیادی برخوردار است و در ارتفاع ۱۵ الی ۲۰ سانتیمتر از سطح زمین قرار می‌گیرد. از این رو، این مرحله از نصب با دقت بیشتری اجرا می‌شود تا به عنوان پایه‌ای کارا برای عملکرد بهینه کلکتور در نظر گرفته شود.
عملکرد کلکتور چگونه است؟
پس از بررسی و توضیح این مساله که کلکتور چیست، در ادامه نگاهی دقیق‌تر به وظایف این قطعه می اندازیم. کلکتور با اثرگذاری مناسب بر سیستم موتورخانه، شرایط مناسبی را برای جابجایی صحیح آب به منظور تأمین انرژی لازم برای طراحی و اجرای بهینه‌تر سیستم گرمایشی فراهم می‌کند.
بصورت معمول در هر موتورخانه، دو عدد کلکتور وجود دارد؛ یکی از آن‌ها برای آب گرم خروجی و دیگری نیز برای آب گرم ورودی است. عملکردکلکتور موتورخانه در بخش آب گرم خروجی به این صورت است که آب گرم شده در مولد از طریق لوله خروجی اصلی وارد کلکتور می‌شود و سپس با گرفتن انشعاب به واحدهای ساختمان هدایت می‌شود.
این سیستم برای آب برگشتی از واحدها نیز کاربرد دارد. به این صورت که تمامی خروجی‌های واحدها به یک کلکتور می‌پیوندند و از آنجا با یک خروجی اصلی به داخل بویلر منبع گرمایی هدایت می‌شوند. برای تسریع چرخش آب در این مدار، بهتر است از یک یا چند پمپ استفاده کرد که معمولاً یک پمپ آب برای پمپاژ آب گرم در لوله‌ها و یک پمپ دیگر برای مکش آب سرد در نظر گرفته و استفاده می‌شود.
کلکتور موتورخانه با استفاده از مواد اولیه، جنس و تعداد خروجی‌های مختلفی تولید می‌شود؛ برخی از متداول‌ترین آن‌ها را می‌توان به جنس‌هایی همچون برنج، گالوانیزه و مس اشاره کرد که اغلب تعداد خروجی‌های یک کلکتور موتورخانه بین 5 تا 8 عدد است.
کار کلکتور چیست؟
طی سال‌های گذشته نشان داده شده که کلکتورها به عنوان ابزاری مؤثر و حیاتی در سیستم لوله‌کشی، به ویژه در انشعابات موتورخانه‌ها، به کار گرفته می‌شوند.
پیش از این نوآوری، دو لوله موازی برای حمل آب سرد و گرم در ساختمان‌ها استفاده می‌شدند و در طول زمان، این لوله‌ها به طول ساختمان حرکت می‌کردند تا مصرف‌کنندگان بتوانند از این لوله‌ها برای تأمین نیازهای آبی خود بهره‌مند شوند. با نصب کلکتور موتورخانه در سیستم لوله‌کشی، این مشکل به‌طور موثری حل شد.
علی‌رغم ایده‌آل شناخته شدن کلکتورها به‌عنوان ابزارهای اساسی در لوله‌کشی ساختمان‌های مسکونی، کاربرد کلکتور در حوزه‌های مختلف نیز گسترش یافته است. از جمله کاربردهای متنوع کلکتورها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد و برای اطلاع از نحوه نصب و راه اندازی کلکتور و دیگر تجهیزات ساختمانی می‌توانید از مجله مانامستر استفاده کنید که شامل مقالات آموزشی و مطالب کامل و جامع می‌باشد.
- صنایع شیمیایی: کلکتورها در صنایع شیمیایی به‌عنوان ابزارهای مهمی کاربرد دارند و نقش کلیدی در بهره‌وری این صنایع ایفا می‌کنند.
- گرفتن اغتشاش از لوله‌های فلزی: در عملیات تصفیه و توزیع آب، کلکتورها به‌عنوان واسطه‌ای برای گرفتن اغتشاش از لوله‌های فلزی عمل می‌کنند و در نتیجه دوام و عمر طولانی این لوله‌ها را تضمین می‌کنند.
- نیروگاه‌ها: در نیروگاه‌ها، کلکتورها به منظور توزیع آب سرد یا گرم برای سیستم‌های خنک‌کننده و سیستم‌های گرمایشی به‌کار می‌روند و نقش مهمی در عملکرد این نیروگاه‌ها دارند.
این تنوع کاربردها و کار کلکتورها در صنایع گوناگون نشان‌دهنده اهمیت ویژه کلکتورها در مختلف صنایع و ساختمان‌ها است. استفاده‌ی هوشمندانه از این ابزارها به بهبود عملکرد و بهره‌وری در انواع مختلف سیستم‌ها کمک می‌کند و نقش موثری در بهبود کیفیت خدمات ارائه شده توسط این سیستم‌ها ایفا می‌کند.
مزایا و معایب لوله کشی کلکتور چیست؟
مزایای استفاده از کلکتور در سیستم تاسیسات بسیار چشمگیر و ضروری است. نقش و اثرگذاری کلکتور در موتورخانه به وضوح مشخص است، از جمله‌ی این اثرات می‌توان به توزیع یکنواخت آب گرم در تمام واحدها با فشار و اندازه مناسب، همچنین کاهش چشمگیر مصرف انرژی اشاره کرد. اما مزیت اصلی کلکتور در سیستم تاسیسات به همین ویژگی‌ها محدود نمی‌شود.
کلکتور، علاوه بر ارتقاء عملکرد موتورخانه، در سایر بخش‌های ساختمان نیز نقش بسیار حیاتی دارد؛ به عنوان مثال، وجود کلکتور آب یا کلکتور پکیج نیز از همین دلیل بسیار اهمیت دارد.
برای خرید جعبه کلکتور از مانامستر
همانطور که پیش‌تر نیز اشاره شد با استفاده از کلکتور در سیستم، در صورت بروز مشکل در یکی از واحدهای ساختمان، قطع کل سیستم گرمایش یا آب ساختمان با توجه به وجود کلکتور، لزومی ندارد. با بستن شیر مربوط به کلکتور موتورخانه یا آب همان واحد، شرایط تعمیر خرابی بدون تأثیر منفی بر سایر واحدها امکان‌پذیر می‌شود.
هزینه مربوط به قطعات مصرفی استفاده شده همراه با کلکتور موتورخانه، متناسب با تشخیص و نظر کارشناس نصب و اجرا تعیین می‌شود، علاوه براین نوع استفاده از خم، شیر و سایر قطعات نیز با توجه به نیازها و نوع کاربرد خاص هر پروژه تعیین می شود.
بنابراین برخی از مهمترین مزایای لوله کشی کلکتوری را می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- امکان قطع جریان آب در لوله‌های جداگانه
- قابلیت اجرا در اغلب ساختمان‌ها
- عدم نیاز به استفاده از اتصالات زیاد
- سرعت عمل بالا در نصب
- کمترین افت حرارت در لوله های حامل آب گرم
- مقاومت بالا در برابر پوسیدگی و زنگ زدگی
- هزینه اجرای به مراتب کمتر
- مقاوم در برابر یخ زدگی
- دسترسی سریع‌تر به آب گرم
معایب سیستم لوله کشی کلکتور چیست؟
علاوه بر مزایای چشمگیر سیستم لوله‌کشی کلکتوری که به بررسی آن پرداختیم، در ادامه نقاط ضعف و معایب این روش را نیز بررسی می‌کنیم، تا در نهایت تصمیم‌گیری بهتری در انتخاب یا عدم انتخاب این سیستم داشته باشید.
جذب آلودگی‌های خاک از جمله معایب این سیستم به شمار می رود؛ با توجه به اینکه این سیستم‌ها با لوله‌های پنج لایه بر پایه فناوری لوله‌کشی پلاستیکی اجرا می‌شوند و در معرض آسیب‌پذیری نسبت به برخی آلودگی‌ها قرار دارند.
سموم دفع آفات یا مواد روغنی که در آلودگی‌های خاک اطراف لوله وجود دارند، ممکن است به درون لوله نفوذ کنند. برای پیشگیری از این مشکل، در صورت استفاده از سیستم لوله‌کشی کلکتوری برای انتقال آب شرب در ساختمان، لازم است تمامی لوله‌ها در آستری نفوذناپذیر قرار گیرند.
از دیگر معایب روش کلکتوری استفاده از طول لوله زیاد است. اگرچه این ممکن است در نگاه اول به عنوان یک نقطه ضعف محسوب شود و هزینه خرید لوله را افزایش دهد، اما با توجه به کاهش تعداد اتصالات در اجرای لوله‌کشی کلکتوری، میزان اتلاف لوله کاهش می‌یابد و در نتیجه مجموعه کمتری از لوله‌ها مورد نیاز خواهد بود.
انواع کلکتور
همانطور که اشاره شد، کلکتورها به عنوان عناصر کلیدی در سیستم‌ها و ساختمان‌ها برای توزیع و جمع‌آوری مواد، سیالات، و انرژی به کار می‌روند؛ که در ادامه به بررسی برخی از انواع متداول کلکتورها از جمله کلکتور گاز چیست؟ کلکتور برقی چیست؟ و… می پردازیم:
کلکتورهای حرارتی
در سیستم‌های گرمایش و سرمایش، کلکتورهای حرارتی به عنوان واسطه‌های اصلی برای انتقال حرارت مورد استفاده قرار می‌گیرند. این کلکتورها با طراحی‌های مختلف برای بهینه‌سازی عملکرد حرارتی در اتاق و بخش‌های مختلف ساختمان‌ها ارائه می‌شوند.
کلکتورهای آب
جهت توزیع و جمع‌آوری آب در سیستم‌های تأمین آب و فاضلاب، کلکتورهای آب به‌کار می‌روند. این کلکتورها با هدف بهبود بهره‌وری و مدیریت مصرف منابع آب طراحی می‌شوند و معمولاً شامل لوله‌ها، شیرها و اتصالات نیز می باشند.
- بیشتر بخوانید: لوله پلیکا چیست؟ انواع لوله پلیکا و موارد مصرف
کلکتورهای گاز
در سیستم‌های توزیع گاز، کلکتورها برای انتقال بهینه گاز از منبع تا مصرف‌کننده نقش اساسی را ایفا می‌کنند. این سازه‌ها با استفاده از تکنولوژی‌های پیشرفته به افزایش کارایی و ایمنی در توزیع گاز می‌پردازند.
کلکتورهای انرژی
برای توزیع و جمع‌آوری انرژی در سیستم‌های مختلف، از کلکتورهای انرژی استفاده می‌شود. این کلکتورها به‌صورت متناسب و سازگار با نوع انرژی (برق، حرارت، و غیره) طراحی می‌شوند تا عملکرد بهینه را به مصرف کننده ارائه دهند.
در نتیجه، انواع کلکتورها با توجه به نیازهای مختلف و سیستم‌های متفاوت به‌کار می‌روند و نقش مهمی در بهبود عملکرد و کارایی انواع ساختمان‌ها و سیستم‌ها خواهند داشت.
انواع سایز کلکتور
- کلکتور های کوچک سایز بین 1.2 تا 2.54 سانتی متر
- کلکتور های متوسط سایز بین 3.1 تا 5 سانتی متر
- کلکتور های بزرگ سایز بین 6.3 تا 10 سانتی متر
جعبه کلکتور چیست؟
یکی از جزئیات اساسی و حیاتی در سیستم لوله‌کشی کلکتور، جعبه کلکتور است که نقش بسیار مهمی در ساختار این سیستم دارد. جهت قرار گیری کلکتورها در مکان مناسب و برای جلوگیری از پیچیدگی در مدیریت و افزایش دسترسی، این اجزاء اصلی سیستم لوله‌کشی در داخل جعبه کلکتور قرار می‌گیرند.
علاوه بر پایه‌های محکم جعبه کلکتور، وجود درب‌های اختصاصی نیز این امکان را به وجود می‌آورد که کلکتور در داخل محکم و ثابت نگهداری شود. در مراحل نصب جعبه کلکتور، انتخاب و تعیین مکان این جعبه از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
درنظر گرفتن این نکته حائز اهمیت است که این جعبه در یک موقعیت محیطی قرار گیرد که هر زمان لازم باشد، به راحتی به آن دسترسی داشته باشیم. به همین دلیل معمولاً جعبه کلکتور در مکان‌هایی همچون سرویس بهداشتی، تراس ساختمان یا آشپزخانه نصب می‌شود تا دسترسی به کلکتور به سادگی امکان پذیر باشد.
روش نصب کلکتور
هنگام نصب کلکتورها، این عملیات معمولاً با قرار گرفتن آن‌ها در جعبه کلکتور انجام می‌شود، که به دلیل ساختار خاص و کاربردی آن به عنوان یکی از مراحل اساسی شناخته می‌شود. این جعبه‌ها دارای دو پایه در پایین و دو پایه در بالا هستند که هرکدام با یک بست مخصوص، کلکتور را به صورت محکم نگه می‌دارند.
قبل از نصب جعبه کلکتور، انتخاب یک موقعیت مناسب برای محل نصب جعبه کلکتور امری حیاتی است. پیش تر نیز به مکان نصب و قرارگیری این جعبه ها اشاره شد که معمولاً در آشپزخانه، سرویس بهداشتی یا حتی تراس ساختمان نصب می‌شود؛ این امر به دلیل دسترسی آسان به جعبه کلکتور انجام می‌شود.
ضمناً نکاتی مانند اجتناب از نصب در مکان‌های تاریک، نمدار یا سست باید در نصب جعبه کلکتور مدنظر قرار گیرند. همچنین، جعبه کلکتور نباید زیر اتصالات گاز و برق نصب شود.
ارتفاع جعبه کلکتور از کف نیز باید بین 15 تا 20 سانتیمتر باشد و اطمینان حاصل شود که جعبه به‌طور کامل و تراز نصب شده است. برای اطمینان از تراز بودن، ابتدا با استفاده از آجر یا مصالح دیگر، جعبه تنظیم می‌شود و سپس با استفاده از گچ یا شن و سیمان، به صورت ثابت در موقعیت خود قرار می‌گیرد.
قبل از نصب جعبه، بهتر است که کلکتورها به‌طور کامل آماده شده و اتصالات درون جعبه به‌صورت صحیح انجام شوند. ارتفاع زیر جعبه نیز به منظور فراهم کردن فضای کافی برای خم کاری لوله‌ها و ورود به کلکتور تعیین شده است. این اقدام جلوی بروز هر گونه مشکل در خم کاری لوله‌ها و همچنین جلوگیری از خروج بدنه کلکتور از ساختمان را می‌گیرد.
نکات مهم هنگام نصب جعبه کلکتور چیست؟
- کلکتور در مکان خیس یا در زیر کنتور برق نصب نشود.
- اندازه جعبه کلکتور به تعداد و قطر لوله‌های خروجی و ورودی وابسته است.
- انواع سایز جعبه کلکتور و ابعاد جعبه کلکتور دارای تنوع زیادی است که متناسب با نوع کاربرد یکی از ابعاد انتخاب می شود.
قیمت جعبه کلکتور به عوامل مختلفی از جمله کیفیت محصول، نوع برند و تولید کننده، ابعاد و سایز جعبه کلکتور و… بستگی دارد برای اطلاع از قیمت انواع کلکتور و جعبه کلکتور و دیگر محصولات می‌توانید با کارشناسان تولید و پخش مصالح ساختمانی مانامستر تماس بگیرید تا از قیمت روز مطلع شوید.
کلام آخر
در این مطلب به بررسی کلکتور چیست، مزایا و معایب و موارد کاربرد آن پرداختیم، از این رو قبل از سفارش و خرید کلکتور لازم است ابتدا تمامی موارد را به صورت کامل بررسی کرده و سپس نسبت به خرید یکی از انواع کلکتور اقدام نمایید.
